“Naar een helder tweesporenmodel in het secundair onderwijs” door Gwendolyn Rutten en Marlen Vanderpoorten
Open Vld stelt alternatief voor om uit de huidige onderwijsimpasse te geraken
Open Vld stelt vast dat de Vlaamse regering hopeloos verdeeld is over de belangrijke en noodzakelijke hervorming van het secundair onderwijs. De partij betreurt dat en stelt een eigen alternatief voor. De Vlaamse liberalen willen komen tot een helder tweesporenmodel in het secundair onderwijs: een humaniora waarin ASO, TSO en KSO sterker geïntegreerd worden, naast een versterkt en verbeterd beroepsonderwijs. Daarnaast wil Open Vld ook ingrijpen in het basisonderwijs. Open Vld vraagt dat de regering haar zoektocht naar een inhoudsloos en onuitvoerbaar politiek compromis stopzet en de hervorming overlaat aan het parlement.
De Vlaamse regering heeft vier jaar tijd gekregen om de plannen voor een hervorming van het secundair onderwijs uit te werken, draagvlak te creëren en tot daden over te gaan. Vandaag stelt Open Vld echter vast dat de Vlaamse regering het niet eens is over de plannen, er geen draagvlak is én dat er zelfs geen begin is van een decreet. Voor Open Vld heeft de impasse van CD&V, N-VA en SP.A nu lang genoeg geduurd. De liberale partij schuift daarom een eigen voorstel naar voor, dat geen tabula rasa maakt en alles overhoop gooit, zoals minister Smet wil, noch vasthoudt aan het status quo, zoals N-VA wil.
Tweesporenbeleid in het secundair onderwijs
Open Vld wil geen eenheidsworst in het onderwijs. Er is een verschil tussen jongeren die willen en kunnen leren en jongeren die snel willen en kunnen werken. Deze laatsten bieden we de kans om via een beroepsopleiding vakman te worden. De anderen geven we de mogelijkheid om een onderwijstraject te volgen dat meer dan vandaag aandacht heeft voor hun interesses en talenten. Daarvoor wil Open Vld werk maken van een sterkere integratie tussen ASO, TSO en KSO aan de ene kant en een versterking van het BSO aan de andere. Open Vld wil zo komen tot een helder en duidelijk tweesporenmodel in het onderwijs.
Open Vld wil komen tot één humaniora, waarin zowel technische en dus praktische opleidingen een plaats hebben, als de studierichtingen die meer theoretisch van aard zijn. Concreet zullen leerlingen kunnen kiezen tussen theorie of techniek, maar ook voor opleidingen die elementen van deze drie richtingen combineren. Nu vinden deze opleidingen naast elkaar plaats en is het moeilijk om combinaties of overstappen te maken. Door ze beter met elkaar te verbinden, versterken we de huidige technische opleidingen en stappen we af van de vooroordelen en de hiërarchie die onterecht leeft. In het ASO blijft kwaliteit de prioriteit, maar we geven de kans aan de leerlingen van het ASO om ook meer praktijkgerichte opleidingen te volgen. Bovendien maakt deze integratie het eenvoudiger om tussen de verschillende opleidingen te schakelen via schakelprogramma’s.
Met dit nieuwe model wil Open Vld een einde maken aan de (onterechte) negatieve perceptie van het technisch onderwijs en de kwaliteit van het ASO versterken. Het ASO wordt dus zeker niet afgeschaft. Leerlingen die de klassieke ASO-opleidingen van vandaag willen volgen, zullen dat ook in het nieuwe tweesporenmodel kunnen doen.
Daarnaast wil Open Vld het huidige beroepsonderwijs sterk verbeteren. Dat betekent dat er geïnvesteerd moet worden in een meer toekomstgerichte infrastructuur en praktijkmateriaal. Verder wil Open Vld leerkrachten die deels op de werkvloer staan, deels in het onderwijs. Ook is er nood aan kleinere klasgroepen voor de algemene vakken, meer samenwerking in de hogere jaren met de VDAB, Syntra en de bedrijfswereld. Met deze ingrepen willen we van de keuze voor een beroepsopleiding een positieve keuze maken. Leerlingen die voor een arbeidsgerichte opleiding kiezen mogen niet langer het gevoel hebben tweederangs-leerlingen te zijn. Ze moeten meer dan vandaag voelen dat de samenleving hen nodig heeft. Wat zou een ingenieur immers zijn zonder vakbekwame aannemers en werklieden?
Start bij de basis
Open Vld vraagt dat behalve hervormingen in het secundair onderwijs, er ook ingrepen komen in het kleuter- en basisonderwijs. Onderzoek toont immers aan dat investeren in de allerjongsten, het meeste resultaat boekt. Dat betekent in de eerste plaats dat er meer middelen worden vrijgemaakt om het huidige scholen- en lerarentekort weg te werken. Er is nood aan een duidelijk inhaaltraject.
Daarnaast wil Open Vld snel een inschrijvingsplicht voor kleuters vanaf 3 jaar realiseren. Open Vld zal daarom haar voorstel van decreet opnieuw indienen. Alleen als we alle kinderen vroeg en vaak genoeg naar de kleuterschool krijgen, kan er goed gewerkt worden aan de taalvaardigheid van alle kinderen. De kennis van het Nederlands is de hoeksteen van ons onderwijs én is een absolute minimumvoorwaarde om als mens mee te kunnen in onze zeer talige maatschappij.
Er moeten meer inspanningen geleverd worden om kinderen tussen 6 en 10 jaar de nodige basis mee te geven. Tegen het einde van het vierde leerjaar moeten al onze kinderen de basis gelegd hebben om goed te kunnen schrijven, lezen en rekenen.
De laatste graad van het lager onderwijs vormt voor Open Vld de ideale omgeving om kinderen hun talenten beter te laten ontdekken. Hiervoor moet er ruimte gemaakt worden om meer techniek, wetenschap én vreemde talen in het vijfde en zesde leerjaar aan bod te laten komen. Zo kunnen kinderen voor ze naar het secundair gaan, in een omgeving waar er geen opdelingen zijn, in alle veiligheid van een vaste klas en een vaste klastitularis, ontdekken of ze een eerder theoretisch-abstracte studierichting willen volgen of onmiddellijk meer nadruk willen leggen op praktijk en ervaring. Die vaste leerkracht moet ondersteund worden door vakleerkrachten wetenschap, techniek en talen.
Breng de hervormingen naar het parlement en ga in dialoog met alle betrokkenen
Open Vld reikt vandaag de hand aan al wie echt aan de toekomst van ons onderwijs wil werken. Er is genoeg tijd verloren. Voor het opnieuw verkiezingen zijn, rest er ons nog een jaar waarin we realistische plannen moeten voorstellen en nog trachten te realiseren. De realisatiegraad zal hoger zijn indien van in het begin van de hervorming de achterban en de verschillende spelers op het veld betrokken worden. Open Vld wil af van het feit dat de hervormingen altijd van bovenaf moeten worden opgelegd. De partij wil op voorhand draagvlak creëren. Bovendien moeten scholen ook steeds voldoende ruimte krijgen en houden om zelf opvoedingstrajecten uit te denken.
Voor Open Vld heeft de regering tijd genoeg gekregen, nu is het aan het parlement. Laat de commissie onderwijs, eventueel samen met de commissie economie en de commissie cultuur, sport en jeugd een poging doen om deze realistische voorstellen af te toetsen met de experten. Met hun goedkeuring en inspraak kunnen we die omzetten in een basisdecreet waarin een fundament voor het sterkste onderwijs van Europa gelegd wordt. Dit door te versterken waar we al de beste leerling in zijn én door grondig te hervormen van waar we nu buizen.